تماس فيزيكی در موقع خواب کودک

فرزند 3 ساله من در زمان خواندن قصه موقع خواب، دوست دارد در كنارش دراز بكشم و گوش من را بگيرد. چگونه با اين مسئله برخورد كنم؟

معمولاً تمايل كودكان به تماس فيزيكي با پدر و مادر بدليل اضطراب جدايي، يا ترس از تاريكي و برای بدست آوردن احساس امنيت بيشتر است و تا زمانيكه اين گونه تماس‌ها معني خاصي نداشته باشد (به مبحث ارتباط والدين با فرزند جنس مخالف مراجعه كنيد) و شما با آن راحت باشيد و دقيقاً قبل از اينكه او به خواب برود شما از او جدا شويد، بلامانع است. بهترين روش برقراري ارتباط فيزيكي با كودك در چنين شرايطي در دست گرفتن دست كودك يا نوازش موها و سر او و يا مالش پشت او است. لذا بدون اينكه واكنش واضح و يا منفي به اين رفتار كودك نشان دهيد، با درایت و ظرافت اين تمايل را آنگونه كه شما راحت هستيد و بهتر است، هدايت كنيد.

راه ديگر اين است كه به كودك عروسك مورد علاقه‌اش را داد تا او را در آغوش بگيرد و با او بخوابد (اگر هر دو را با هم خواست از آن دريغ نكنيد). مجدداً بايستي متذكر شد كه ارتباط فيزيكي (و در برخي از كودكان حتي حضور شما در اطاق او) بايستي محدود و تا قبل از به خواب رفتن كودك باشد. بدين معني كه اگر قرار باشد كودك ساعت 9 بخواب برود، بايستي پس از داستان و اين پرسش كه چيزي او لازم دارد يا نه؟ كودك را بوسيد، شب بخير گفت و اطاق را ترك كرد. اگر كودك خواستار حضور شما باشد بايستي براي او كاملاً مشخص كنيد كه پس از گفتن شب بخير تا زمانيكه او بخواب برود شما در روي صندلي نشسته و مشغول كار خود (مثلاً مطالعه، بافندگي، …) خواهيد بود ولي هيچگونه صحبت و مكالمه‌اي قابل قبول و جايز نخواهد بود و (در صورت تخطي اطاق را ترك خواهيد كرد). اگر متوجه شديد كه حضور شما موجب به خواب نرفتن كودك مي‌شود بهتر است اطاق را ترك كنيد و 10 تا 15 دقيقه بدون هيچ صحبت و واكنشي به او سر بزنيد (براي مدت 10 تا 20 ثانيه).

توجه: بايستي قبل از اينكه كودك بخواب رود از او جدا شد تا بياموزد بايستي و مي‌تواند به تنهايي به خواب برود.

‌ تكنيك كارت عبور شب

در اين روش ابتدا با همكاري و نظر كودك كارتي به ابعاد كف دست با درج نام كودك طراحي مي‌شود و قبل از خواب در اختيار كودك قرار داده مي‌شود (يا در كنار تخت گذاشته می شود) و به كودك توضيح داده مي‌شود كه بعد از زمان خواب و شب بخير گفتن او فقط اجازه دارد يك بار از اين كارت استفاده كند و براي مدت كوتاهي براي نوشيدن آب، رفتن به دستشويي و يا در آغوش گرفتن مادر (و يا پدر) از اطاق خود خارج شود. اگر بيش از يك بار اين عمل تكرار شود، مادر يا پدر بايستي بدون هيچ صحبت و نگاهي ( حتی چشم در چشم) كودك را به اطاق خود هدايت كند و به رختخواب برود. برخي از كودكان ممكن است در روزهاي اول چند بار اين عمل را تكرار كنند ولي اگر پدر و مادر وظيفه خود را بدرستي انجام دهند (بدون صحبت و ارتباط) تقريباً تمامي كودكان ظرف 2 هفته برنامه خواب منظمي پيدا خواهند كرد.

اما در مورد گريه و زاري بايستي به كودك تذكر داد كه اين عمل او باعث آزار ساير اعضاء خانواده خواهد شد و در صورت تداوم درب اطاق او بسته خواهد شد و در مرحله بعدی، برخي از امتيازات او گرفته خواهد شد (نظير محروم شدن از برخي از اسباب‌بازيها يا برنامه‌ تلويزيوني مورد علاقه‌اش براي روز بعد). اگر كودك اعلام كرد كه خوابش نمي‌آيد، مي‌توان به او گفت كه بدون ايجاد سر و صدا مي‌تواند در اطاق خود بازي كند و يا كتاب قصه را نگاه كند ولي حق بيرون رفتن از اطاق خود را ندارد. نبايستي اجازه داد تا كودك از حربة گريه كردن به خواسته‌اش برسد. اگر پس از 5 تا 10 دقيقه همچنان به گريه خود ادامه دهد، مي‌توان به او سر زد و متذكر شد كه در صورت توقف گريه درب اطاق او باز گذاشته مي‌شود. معمولاً در نوبت دوم يا سوم كودك گريه را متوقف كرده و يا حتي به خواب رفته است. نكته مهم در اين رابطه مصمم بودن پدر يا مادر و عدم برقراري ارتباط طولاني با كودك است (فقط در حد هشدار دادن در مورد نتايج و عواقب رفتار خود).

این مقاله برگرفته شده از کتاب: پرورش،تربیت و مراقبت از کودکان و نوجوانان 2 تا 5 سالگی