لجبازی و كله‌شقی کودکان

يكي از ويژگيهاي تكاملي طبيعي كودكان 18 ماه تا 3 ساله لجبازي است كه بدليل شكل گرفتن و درك ماهيت «من» و ارزيابي قدرت خودشان است. آنها تقريباً با همه چيز مخالفت مي‌كنند، حتي با خودشان. «مي‌خواي بري حموم؟ نه!، مي‌خواي از حموم بياي بيرون؟، نه!، لباس مي‌پوشي؟ نه!، لباست‌رو در مياري؟ نه! …».

درايت و راه حل

• اين مخالفت و لجبازي كودك را نه تنها به دل نگيريد بلكه از آن نيز بسيار خوشحال شويد و او را در پيدا كردن خودش و توانايي‌هايش كمك كنيد (يكي از دلنشين‌ترين سنين همين سن است).
• بجاي طرح سوالات آمرانه با پاسخ آره يا نه، به كودك كمك كنيد كه قدرت تصميم‌گيري در او بيدار شود و احساس كند او تصميم گيرنده است. براي مثال بجاي اينكه بگوييد «مي‌خواي حموم بري؟» بپرسيد: «مي‌خواي الان كتاب داستان را بخونيم يا بري حموم؟» يا بجاي اينكه « كدوم لباست رو مي‌خواي بپوشي؟» بپرسيد: «لباس قرمزتو مي‌خواي بپوشي يا آبي‌رو»؟ و يا در مورد كارهايي كه او چندان تمايلی ندارد به نحوي احساس تصميم گيرنده بودن را در او القاء كنيد: «مي‌خواي اينو تند انجام بدي يا آهسته؟ مي‌خواي من انجام بدم يا خودت؟»
• در مورد كارهايي كه قابل گذشت نيستند (نظير رفتن به رختخواب يا مهدكودك يا بستن كمربند ايمني و …) و فقط يك جواب دارد، پرسش نكنيد. در اين موارد همينكه نشان دهيد احساس او را درك مي‌كنيد كافي است (متاسفم! ميدونم دوست داري بازم بازي كني ولي الان وقت خوابه يا بايد بري مهدكودك و …). از بيان جملات تهديدي خودداري كنيد (اگر نكني، والا…).
• او را آماده تغيير كنيد. براي كودكان (و حتي بزرگترها) سخت است كه از انجام كاري كه در حال لذت بردن هستند، چشم‌پوشي كنند. آماده كردن او براي اين منظور در پذيرش اين مسئله كمك كننده خواهد بود. در اين رابطه 5 دقيقه قبل از اتمام كاري او را متوجه كنيد. براي اين منظور استفاده از ساعت زنگ‌‌دار فكر خوبي است. براي مثال وقتی دو فرزند شما در پارك و با يك تاپ مي‌خواهند بازي كنند و يا چند دقيقه قبل از رفتن به رختخواب و…
• به عنوان يك اصل تربيتي هر چه قواعد و مقررات كمتر باشد، پيروي كودكان بيشتر خواهد بود. پس تا حد امكان از بكن نكن‌هاي غيرضروري بپرهيزيد. اين مسئله حتي در موارد ضروري هم به نحوي قابل تعميم است. براي مثال، اگر قرار است در يك هواي سرد به اتفاق فرزندتان بيرون برويد و او مايل به پوشيدن كاپشن يا كلاه نيست، بي‌خود وارد بحث و جدال نشويد. فقط كافي است با خودتان كاپشن و كلاه او را نيز ببريد. اگر درست برخورد كنيد، مطمئن باشيد چند لحظه نخواهد گذشت که خود او تمايل به پوشيدنش را نشان خواهد داد. در اين زمان هم به او ثابت نكنيد كه شما درست مي‌گفتيد (نگفتم سردت ميشه!).
• براي او الگوي خوبي براي سازگاري و موافقت باشيد. هرگاه فرزندتان چيزي از شما مي‌خواهد و شما در مورد درستي يا نادرستي پذيرش خواسته او مطمئن نيستيد، پاسخ مثبت بدهيد و يا اينكه تصميم خود را با بيان اينكه «بزار در موردش فكر كنم!» به تعويق بياندازيد. اگر پاسخ‌تان مطمئنانه منفي است ابراز تاسف كنيد و يك دليل ساده بيان كنيد.

این مقاله برگرفته شده از کتاب: پرورش،تربیت و مراقبت از کودکان و نوجوانان 2 تا 5 سالگی